Phút Giây Huyền Diệu

Phút Giây Huyền Diệu

“Dạo ấy tôi công tác ở Lào Cai. Lào Cai, tỉnh địa đầu của đất nước. Một vùng địa lý nhân văn đặc sắc của hai mươi bốn dân tộc anh em. Một bảo tàng còn lưu giữ gần như toàn vẹn không khí và hiện vật của lịch sử thời hiện đại.

Lào Cai, miền biên viễn xa xăm với những câu chuyện li kỳ gợi hứng cho các nhà văn viết tiểu thuyết đường rừng mạo hiểm. Lào Cai có cây cầu Hồ kiều, tương truyền là nơi Phạm Duy đã ngồi viết bản nhạc Bên cầu biên giới, lại cũng là phối cảnh của một truyện ngắn xuất sắc của Thế Lữ. Lào Cai, những ngày cuối năm 1946,  kháng chiến toàn quốc sắp bùng nổ, nghe nói Văn Cao đã lên đây, làm việc ở quán bar có tên là  Biên Thùy, tay gẩy đàn guitare, gài súng ngắn revolver ở thắt lưng, trong vai một tình báo viên. Còn cuối năm 1950, kết thúc chiến dịch Biên giới giải phóng Lào Cai, Trần Dần, Lê Đạt đã ngồi ở đầu cầu Cốc Lếu uống rượu vang chiến lợi phẩm đọc thơ siêu thực và bàn về thơ Việt hiện đại. Trong khi, cách đầu cầu Cốc Lếu hai cây số là thôn Vạn Hòa, đất trồng cam quýt và hoa, đêm ấy công diễn vở kịch Đêm Lào Cai của Hoàng Cầm. Mê say  những câu chuyện thời tiễu trừ thổ phỉ, Hải Hồ cũng đã đến thị trấn Bắc Hà, đứng trước tòa dương cơ của thổ ty Hoàng Yên Chao, trầm ngâm nhà văn  nói với tôi rằng: Mảnh đất này đang giấu một cuốn tiểu thuyết  sử thi trường thiên!”

(Ma Văn Kháng)