MIỀN THÁP CỔ

Sự thu hút của Miền Tháp Cổ không phải vì đó là một nghiên cứu chuyên sâu về kết cấu đền tháp, nghệ thuật điêu khắc Champa, những hiện vật khảo cổ, tín ngưỡng tôn giáo xưa hay lịch sử Champa, cũng không phải là một tiểu thuyết lãng mạn hay một tùy bút câu chữ mượt mà, mà là vì những dấu tích thân quen hiện hữu trong cuộc sống đương đại được kể một cách dung dị, nhưng lại gợi lên những cảm xúc bất ngờ.

Mở đầu tập sách là bài khái quát về tình hình vùng đất Quảng Nam thế kỷ 14 -15, cung cấp cho người đọc những thông tin về vùng đất 160 năm “sổ sách chỉ ghi tên suông” như nhắc rằng hơn một thế kỷ rưỡi sau khi Huyền Trần về Chiêm quốc vùng đất này vẫn chưa thuộc hẳn về Đại Việt; đây cũng là khoảng thời gian đệm đủ để sinh ra một lớp sương mờ phủ lên những câu chuyện về nguồn gốc dòng tộc, về địa danh và các tập tục trong đời sống người dân xứ Quảng.

Đi trong lớp sương mờ ấy, tác giả đã lần tìm câu trả lời cho nguồn gốc của những địa danh Câu Đê, Cu Đê, Thanh Chiêm, Câu Chiêm, Trà Na, Trà Kiệu… và thấy ở đó bóng dáng của một xứ Chiêm Thành, Champa xa xưa. Không những ở tên gọi một xứ đất, mà ở tên gọi các dòng tộc cũng in đậm dấu vết kế thừa của một truyền thống xưng hô, có thể đã bắt đầu từ thời kỳ tiếp xúc giữa các nhóm ngôn ngữ Nam Á và Nam Đảo ở dải đất ven biển miền Trung. Từ các tên dòng họ lớn như Phạm, Phan cho đến những danh xưng bình dân như xứ đất Bà Thân ở bờ đông sông Hàn, Đà Nẵng, đều có thể là những sự phái sinh, chuyển đổi cách đọc của một từ cổ, vốn là từ xưng hô dành cho người tôn kính trong văn hóa Champa. Mặc dù không phân tích theo lý luận ngữ âm lịch sử, nhưng tác giả đã tổng hợp khá nhiều các ví dụ thực tế đủ để tạo tính thuyết phục cho giả thuyết của mình.

Miền Tháp Cổ không phải là kiến thức góp nhặt trong thư phòng mà là câu chuyện điền dã. Tác giả dẫn dắt người đọc từ những ghi chép trong địa bạ về các “man sách” lần tìm về những làng quê hẻo lánh; đến đó nói chuyện với những người già, xem những lòng giếng cổ và nhận ra dòng chảy liên tục của một họ Chế, họ Ma, họ Trà vốn đã từng có những nhân vật lẫy lừng trong lịch sử. Một liên kết lý thú được tác giả nêu ra về khả năng một con đường ngoằn ngoèo của những vị tổ tiên tộc Ông từ đất Chiêm Thành đi ra đồng bằng Bắc Bộ rồi lại trở về khai canh, khai cư tại một xứ đất ở đầu nguồn sông Hàn, xóm Phong Tây của làng cổ Phong Lệ, nơi hiện nay đã phát hiện dấu vết nền móng đền tháp Champa thế kỷ 10 – 12. Những chi tiết đã mòn mờ bởi thời gian, như trường hợp chữ Cố Việt hay Việt Cố được diễn giải thành Đại Cồ Việt trên một bia mộ trùng tu; cách nối kết chuyện xưa, chuyện nay, giữa truyền khẩu và tư liệu lịch sử trong gia phả, thần tích, bài vị tại các nhà thờ tộc họ khá bất ngờ, cho thấy những khúc xạ thú vị giữa văn chương bác học và bình dân.

Có lẽ tác giả đã lướt qua những chi tiết khô khan để đi vào những chủ đề giàu cảm xúc như câu chuyện mẫu hệ và hình bóng những người phụ nữ Champa, có thể đã là những người bà, người mẹ của không ít người dân xứ Quảng. Đó là những cảm xúc làm nên Miền Tháp Cổ. “Bây giờ, mỗi lần về thăm mẹ ngang qua Cụp Chiêm Sơn hắt hiu bờ cỏ dại ven đường, như cái gạch nối giữa quê cha với quê mẹ, giữa quê nội với quê ngoại, giữa quá khứ và hiện tại, nhìn lên đỉnh núi Chiêm trống trơ, bao ký ức tuổi thơ len về, miên man dậy lên trong tâm hồn. Mỗi bước đi trên mảnh đất linh này như đều giẫm lên vết chân còn hơi ấm của tiền nhân.”

Miền Tháp Cổ tập hợp những bài viết, sắp đặt lại theo dòng suy nghĩ và cảm xúc của tác giả, và những khoảng trống giữa các bài viết là nơi dành cho cảm xúc của người đọc, tiếp tục có những suy nghĩ riêng của mình về những điều tác giả chưa nói hết; có thể là những bâng khuâng trước những dâu bể trong cuộc đời, về những thành trì, đền tháp một thời uy nghiêm, tráng lệ nay chỉ còn cỏ mọc, rêu phong; có thể là những suy tưởng về nguồn gốc tổ tiên, về những người anh em trải qua bao đời hòa trộn huyết thống; có thể là những băn khoăn về câu chuyện bản sắc khó lòng xác định trong một thế giới rộng mở và biến động không ngừng. Miền Tháp Cổ khép lại, nhưng mở ra một miền suy tưởng mênh mông, đó chính là hứng thú khi đọc Miền Tháp Cổ của Vũ Hùng.

Giới thiệu bởi Võ Văn Thắng

Giá sản phẩm trên đã bao gồm thuế theo luật hiện hành. Bên cạnh đó, tuỳ vào loại sản phẩm, hình thức và địa chỉ giao hàng mà có thể phát sinh thêm chi phí khác như phí vận chuyển, phụ phí hàng cồng kềnh, thuế nhập khẩu (đối với đơn hàng giao từ nước ngoài có giá trị trên 1 triệu đồng)…..