Lược giảng Luận Trung Quán

Tác giả: Hòa thượng Ấn Thuận

Dịch giả: Thích Hạnh Bình, Quán Như

Lược giảng Luận Trung Quán”  là một trong những tác phẩm nghiên cứu của cố Hòa thượng Ấn Thuận. Tôi và Đại đức Quán Như (Vạn Lợi) đã dịch hoàn tất tác phẩm này, sẽ xuất bản vào đầu năm Canh Dần – 2010, đây là tác phẩm thứ hai tôi và Đại đức hợp tác dịch.

Nguồn gốc tác phẩm này, là những bài giảng của HT. Ấn Thuận thuyết giảng tại Hồng Kông cách đây 58 năm, được Sư cô Huệ Oánh ghi lại. Ý tứ mạch lạc, không bị gián đoạn, điều đó chứng tỏ kỹ năng ghi nhớ và phương pháp ghi chép của Sư cô rất tốt.

Hiện nay, ở Việt Nam cũng có không ít tác phẩm nghiên cứu viết về tư tưởng “Trung Luận” của Long Thọ, mỗi tác phẩm đều có tính đặc thù, tác giả trình bày cách hiểu của mình đối với Trung Luận. Cũng vậy, nội dung tác phẩm này cũng mang ý nghĩa đó, tuy nhiên điều mà khiến tôi chú ý ở tác phẩm này là phương pháp phân tích lý giải Trung quán của Ngài Ấn Thuận có phần khác biệt so với những tác phẩm bằng Việt ngữ hiện có ở Việt Nam. Ngài cho rằng Long Thọ lấy tư tưởng kinh A hàm làm nền tảng xây dựng triết lý duyên khởi tánh không trong Trung Luận, từ lập trường tư tưởng này chúng ta thấy sự nhất quán về tư tưởng giữa Đại thừa và Tiểu thừa khi lý giải về giáo lý duyên khởi, vô thường, vô ngã, niết bàn trong đạo Phật. Nếu có khác đi chăng nữa cũng chỉ là sự khác biệt cách lý giải về mặt bản thể luận, Đại thừa đứng trên lập trường duyên khởi nhấn mạnh các pháp vốn không (Sũnyatã) còn Tiểu thừa cụ thể là Hữu bộ đứng trên lập trường sự hiện hữu của Uẩn xứ giới thiết lập quan điểm cho rằng bản chất của các pháp là thật có (bhava).

Căn cứ từ quan điểm cơ bản này Hòa thượng Ấn Thuận tiến hành phân tích khái niệm không của Long Thọ, trong quá trình làm rõ triết lý không tánh, Hòa thượng không thể không so sánh phân tích giữa các quan điểm tư tưởng của các bộ phái, ngay cả ngoại đạo. Phương pháp phân tích này không chỉ làm rõ ý nghĩa triết học không tánh của Long Thọ, còn giúp cho chúng ta hiểu được mối quan hệ chằng chịt giữa tư tưởng Phật giáo Đại thừa và các bộ phái, giữa bộ phái và Phật giáo nguyên thủy. Có thể nói, đây là điểm đặc thù trong tác phẩm này. Ngoài ra nó còn mang ý nghĩa, xem như là chiếc chìa khóa để chúng ta mở kho tàng Phật học, ngược dòng thời gian để truy tìm ý nghĩa chân thật của nó. Hơn nữa, cách trình bày lý giải của Hòa thượng rất rõ ràng, sử dụng ngôn từ tuy rất chuyên môn nhưng dễ hiểu, lôi cuốn người đọc. Tôi hy vọng tác phẩm này góp phần làm phong phú thêm cho nguồn tư liệu bằng Việt ngữ.

Nơi đây, xin cảm ơn Đại đức Quán Như vui vẻ tích cực trong việc chuyển dịch những tác phẩm của Hòa thượng Ấn Thuận sang Việt ngữ.

Vạn Hạnh ngày 12 tháng 02 năm 2010
Tuệ Chủng

Thích Hạnh Bình