Hồ Thượng Thư Gia Lễ – Hồ Sĩ Dương

Hồ thượng thư gia lễ của Hồ Sĩ Dương (1622 – 1682) có vai trò đặc biệt trong hệ thống tác phẩm gia lễ Việt Nam và trong quá trình phát triển gia lễ của người Việt. Nghiên cứu tác phẩm này hướng tới các mục tiêu: giới thiệu tác giả và giải quyết vấn đề văn bản học tác phẩm, phân tích giá trị tác phẩm trong hệ thống tác phẩm gia lễ Việt Nam, phân tích vị thế của tác phẩm trong lịch sử gia lễ ở Việt Nam; từ đó luận án góp phần giải quyết một số vấn đề lớn về gia lễ người Việt, như khái niệm gia lễ Việt Nam, lịch sử gia lễ Việt Nam, yếu tố văn hóa Trung Quốc trong gia lễ Việt Nam.

Tác phẩm Hồ thượng thư gia lễ của Thượng thư Hồ Sĩ Dương (1652-1682) được sơ thảo từ sau năm 1638, hoàn thành sau năm 1676, gồm hai quyển: Gia lễ quốc ngữ quyển chi Thượng và Gia lễ vấn đáp quyển chi Hạ, mỗi quyển có kết cấu và mục đích riêng biệt, nhưng nội dung có mối quan hệ tương tác trong một tác phẩm gia lễ.

– Thiện bản tác phẩm là bản khắc in Vĩnh Hựu thứ 5 (1739) kí hiệu AB.592, Viện Nghiên cứu Hán Nôm.

– Trong hệ thống tác phẩm gia lễ Việt Nam, Hồ thượng thư gia lễ đóng vai nòng cốt, kế thừa di sản lễ học thế hệ trước và tạo cơ sở cho sự xuất hiện hàng loạt tác phẩm gia lễ sau này.

– Đối với lịch sử gia lễ Việt Nam, nghi tiết trong Hồ Thượng thư gia lễ được xây dựng trên tư tưởng của nhà Nho Việt, được ấn hành rộng rãi, qua đó có sứ mệnh đặc biệt trong việc hình thành gia lễ Nho giáo thời Lê Trung hưng và định hình diện mạo gia lễ Việt Nam.