Biến Văn Đôn Hoàng

Biến Văn Đôn Hoàng

Kể từ khi được phát hiện đến nay, biến văn được tái sinh với tư cách là một thể loại văn học đã tròn thế kỷ. Thế nhưng, sự có mặt của nó trong nền văn học, văn hóa Trung Quôc phải được tính từ thế kỷ thứ V. Như một bông hoa hút nhựa từ hiện thực lịch sử – văn hóa Trung Quốc và nước ngoài, biến văn đã nở rộ một cách trọn vẹn vào thời Đường.

Biến văn được xem là sự nối kết giữa kinh Phật với văn học đại chúng. Nguồn gốc của biến văn vốn là kinh Phật, được những nhà truyền giáo thể hiện lại theo lối diễn xướng dân gian. Ban đầu, công dụng của biến văn là nhằm mục đích truyền bá đạo Phật từ Ấn Độ vào Trung Quốc, nội dung mang đậm và phụ thuộc vào yếu tố tôn giáo. Về sau, khi thể loại này được lưu hành trong dân gian, được tắm mình trong không khí hiện thực, chịu những tác động của hiện thực và nhu cầu thưởng thức của công chung, nội dung tôn giáo của biến văn phai nhạt dần, được thay thế bằng các sự tích lịch sử, các tư tưởng đạo lý dân tộc. Từ đó, biến văn trở thành một thể loại văn học đặc biệt, bởi sự hội nhập độc đáo của tư tưởng Phật giáo và tư tưởng dân gian.

Vì vậy, có thể coi biến văn là kết quả tốt đẹp của một cuộc “hôn phối” diệu kỳ giữa tư tưởng Phật giáo Ấn Độ với bản sắc văn hóa, đặc biệt là bản sắc văn hóa dân gian Trung Quốc. Trong dòng chay và phát tán tư tưởng Phật giáo Ấn Độ vào Trung Quốc, bên cạnh chi lưu mang tính nguyên bản của kinh Phật tồn tại trong các nhà chùa, có một chi lưu khác của kinh Phật hòa nhập vào văn hóa dân gian Trung Quốc, nảy nở và phát triển từ nhu cầu thưởng thức và sáng tạo của dân gian, đó chính là biến văn.