Tác phẩm Phan Khôi đọc và suy ngẫm (tập 1) Tái bản 2019

GIỚI THIỆU SÁCH

1.     Tác giả

Tác giả Ngô Quang Huy quê ở làng Bảo An, vùng Gò Nổi, tỉnh Quảng Nam, là Giáo sư-Tiến sĩ ngành Vật lý, suốt năm mươi năm qua làm công tác nghiên cứu khoa học và giảng dạy trong chuyên ngành Vật lý hạt nhân, và là cháu ngoại của Phan Khôi.

GS-TS Ngô Quang Huy vẫn tiếp tục làm công việc nghiên cứu bằng cái vốn chuyên môn sẵn có của người cả đời làm khoa học, nhưng lần này trên một địa hạt khác là nghiên cứu văn học. Theo tôi, tác phẩm là kết quả từ sự thôi thúc tự thân của tác giả với tư cách là độc giả trước các tác phẩm của một nhà báo lớn trong lịch sử báo chí Việt Nam. Trách nhiệm và tình cảm của một người cháu ngoại cũng có, nhưng nó chỉ thôi thúc anh làm việc ngày đêm để hoàn thành tác phẩm kịp kỷ niệm 130 năm ngày sinh Phan Khôi, chứ không bởi nội dung tác phẩm.

2. Mục lục

Lời nhà xuất bản              
Lời tựa  

Lời đầu sách  

Chương 1: Tác phẩm Phan Khôi – Đọc và suy ngẫm

I. Tôi đến với các tác phẩm của Phan Khôi 

II. Phác thảo chân dung Phan Khôi 

III. Bộ sưu tập Phan Khôi – Tác phẩm đăng báo   

IV. Đọc và viết về Phan Khôi 

V. Lời kết 

Chương 2: Bài thơ Tình già – Một sáng tạo có tầm ảnh hưởng rộng lớn đến nền thi ca Việt Nam

I. Hơn mười năm tìm hiểu, đánh giá thơ cũ và thai nghén ý tưởng về thơ mới 66

II. Bài thơ Tình già, một dấu ấn kinh điển đặt nền móng cho thơ mới 

III. Phan Khôi, người sáng lập ra một trong ba thể thơ của Việt Nam    

IV. Kết luận  

Chương 3: Cuộc tranh luận Duy tâm hay Duy vật giữa Phan Khôi và Hải Triều, nhìn lại sau tám mươi năm

I. Tóm tắt nội dung cuộc tranh luận   

II. Chủ nghĩa duy tâm và chủ nghĩa duy vật  

III. Ý nghĩa của các từ vật chất và tinh thần trong tiếng Việt và trong bài báo của Phan Khôi 

IV. Quan hệ giữa tri thức và sản phẩm    

V. Vai trò của tri thức trong nền kinh tế hiện đại 

VI. Trở lại với cuộc tranh luận Duy tâm hay Duy vật  

VII. Lời kết  

Chương 4: Phan Khôi với luận lý học

I. Phan Khôi tự học và áp dụng luận lý học  

II. Luận lý học  

III. Khái niệm và phán đoán   

IV. Các quy luật cơ bản của luận lý học  

V. Ba quy tắc trong phép suy luận   

VI. Chứng minh, bác bỏ và ngụy biện   

VII. Luận lý học và tranh luận   

VIII. Kết luận   

Chương 5: Phan Khôi với các quan điểm ngược chiều về lịch sử

I. Về việc bỏ Triệu Đà ra ngoài sử Việt  

II. Bác cái thuyết “Nước Pháp giúp nước Nam hồi cuối thế kỷ XVIII”  

III. Địa vị của Thái Phiên và Trần Cao Vân trong cuộc biến ở Huế năm 1916   

IV. Về ngày quốc sỉ 23.5 âm lịch hay 5.7.1885 – kinh thành Huế thất thủ   

V. Trên lịch sử nước ta không có chế độ phong kiến   

VI. Xóa một cái án trong lịch sử: Thân oan cho Võ hậu   

VII. Một vài sự kiện lịch sử   

VIII. Quan niệm về làm sử học  

IX. Kết luận   

Chương 6: Phan Khôi, nhà Việt ngữ học nghiệp dư đầy tâm huyết

Phần A

Các đóng góp của Phan Khôi trong sự phát triển chữ quốc ngữ đầu thế kỷ XX

I. Tóm tắt lịch sử chữ quốc ngữ và sự phát triển của nó ở thời kỳ đầu thế kỷ XX  

II. Phan Khôi đấu tranh cho sự thống nhất tiếng Việt trong cả nước 

III. Phan Khôi cổ động phong trào viết đúng chữ quốc ngữ   

IV. Phép làm văn và văn pháp tiếng Việt 

V. Danh từ ngữ pháp và ngữ pháp tiếng Việt hiện đại 

Phần B

Các công trình nghiên cứu của Phan Khôi về ngữ pháp tiếng Việt

VI. Tiền danh từ và quán từ  

VII. Cách đặt động từ   

VIII. Cách đặt đại danh từ   

IX. Phân tích vần quốc ngữ   

X. Tiếng đệm và những tiếng đệm bằng ang và ac  

XI. Hư từ trong Truyện Kiều   

XII. Chữ gia nghĩa giảm    

XIII. Những chữ có họ với nhau   

XIV. Cách dùng lời quả quyết và lời hồ nghi 

XV. Dạy văn pháp tiếng Việt bằng phương pháp cú bản vị 

XVI. Mấy đặc điểm trong tiếng Việt 

XVII. Những con số không nhất định trong từ ngữ  

XVIII. Kết luận  

3) Lời tựa

“Tác phẩm Phan Khôi – Đọc và suy ngẫm của tác giả Ngô Quang Huy là một bước tiến dài trên con đường nghiên cứu, tiếp thu và phát huy những giá trị văn hóa của quá khứ cho cuộc sống của chúng ta hôm nay và mai sau, mà Phan Khôi – Chương Dân chỉ là một đại diện.

Con đường đó khởi đầu bằng một sự cố của lịch sử cách đây sáu mươi năm, 1958. Tên tuổi trí thức và văn nghệ sĩ ở miền Bắc sau thời kỳ 1956-1958 bị biến mất khỏi đời sống, phải chờ đến hơn ba mươi năm, sau cái mốc 1986 – dù không hề nhận được lời xin lỗi nào mà chỉ dựa vào một động thái gọi là phục hồi theo cách rất không chính thức – cũng đã lặng lẽ xuất hiện trở lại với hình hài nhợt nhạt. Trong thời kỳ lịch sử đó, Phan Khôi là người chịu tổn thất nặng nề về nhân cách, phẩm giá và danh dự, vì cao tuổi nên qua đời ngay sau đó, nhưng rồi ông cũng đã trở lại bằng một cách rất riêng từ chính những gì ông có lúc sinh thời. Vốn dòng dõi nhà quan, nhưng đến cuối đời Phan Khôi là kẻ trắng tay, nên cái ông có lúc sinh thời chỉ duy nhất là các tác phẩm ông đã sáng tạo ra trong suốt cuộc đời cầm bút của mình. Từ năm 1992 người ta phải trả ông về lại vị trí người mở đầu phong trào Thơ mới. Năm 1996 tái bản tác phẩm phê bình văn học đầu tiên của Việt Namlà Chương Dân thi thoại. Năm 1997 tái bản tác phẩm nghiên cứu tiếng Việt đầu tiên dưới thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa là Việt ngữ nghiên cứu. Càng về sau các công việc mà người đời làm về Phan Khôi càng nhiều hơn, đó là các tác phẩm viết về ông và sự nghiệp của ông, như Nhớ cha tôi – Phan Khôi của Phan Thị Mỹ Khanh (2001, 2017), Phan Khôi – Tiếng Việt, Báo chí và Thơ mới của Vu Gia (2003), sưu tập Sông Hương – Tuần báo ra ngày thứ bảy của Phạm Hồng Toàn (2009), bộ phim tài liệu Con mắt còn có đuôi của đạo diễn Huỳnh Hùng (2012) được phát nhiều lần trên các kênh truyền hình Trung ương và địa phương, Nắng được thì cứ nắng – Phan Khôi từ Sông Hương đến Nhân Văn của Phan An Sa (2013). Song hành với các công trình ấy là rất nhiều những bài báo của các tác giả trong nước, ngoài nước viết về Phan Khôi xuất hiện trên tất cả các loại hình báo chí, trên các trang web, các blog cá nhân. Các cuộc sinh hoạt học thuật về Phan Khôi được diễn ra, như cuộc Tọa đàm kỷ niệm 120 năm ngày sinh của ông tại Hà Nội của Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam (2007), cuộc Hội thảo Khoa học Phan Khôi – Những đóng góp trên lĩnh vực văn hóa dân tộc của Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Nam (2014). Một số con đường ở Thành phố Đà Nẵng, Thành phố Tam Kỳ và Thị xã Điện Bàn quê hương Phan Khôi đã được mang tên ông. Và mới đây, ngày 24.3.2017 Quỹ Văn hóa Phan Châu Trinh bình chọn và tôn vinh Phan Khôi là DANH NHÂN VĂN HÓA VIỆT NAM THỜI HIỆN ĐẠI nhằm tưởng nhớ và tri ân một trong những danh nhân văn hóa tiêu biểu, góp phần gìn giữ và lan tỏa những giá trị tinh hoa văn hóa của dân tộ”

 (Trích Lời tựa, Tác phẩm Phan Khôi đọc và suy ngẫm (tập 1), Ngô Quang Huy, Nhà xuất bản Tri thức 2017)