Sử Ký Liệt Truyện (Thượng + Hạ)

Sử Ký Liệt Truyện (Thượng + Hạ)

• Sử Ký Liệt Truyện (Quyển Thượng)

“Thế rồi Thái tử tìm chủy thủ sắc bén trong thiên hạ, kiếm được chủy thủ của Từ phu nhân nước Triệu, trả giá trăm dật vàng, sai thợ đem tôi trong thuốc độc, dùng người để thử, rướm máu như sợi tơ, không ai không chết ngay. Bèn chuẩn bị hành trang cho Kinh Kha lên đường. Nước Yên có dũng sĩ Tần Vũ Dương, mười ba tuổi, giết người, không ai dám nhìn thẳng. Bèn lệnh Tần Vũ Dương làm phó. Kinh Kha đợi người đến, muốn cùng đi; người đó ở xa chưa đến, sắp sẵn hành lý cho. Lâu sau, chưa lên đường, Thái tử cho là chậm trễ, ngờ Kinh Kha hối hận đổi ý, lại thúc giục: “Thời gian đã hết, Kinh Khanh há có ý gì chăng? Đan xin được sai Tần Vũ Dương đi trước.” Kinh Kha giận, quát Thái tử: “Sao Thái tử sai hắn đi trước? Đi mà không trở về, là trò trẻ con! Vả lại đem một dao chủy thủ vào Tần mạnh đầy bất trắc, cho nên tôi còn lưu lại, đợi người khách của tôi đến đi cùng. Nay Thái tử cho là chậm trễ, vậy xin từ biệt!” Bèn xuất phát.

Thái tử cùng tân khách biết việc đó, đều mặc áo đội mũ trắng đưa tiễn. Đến trên sông Dịch, tế thần đường xong, liền xuất phát, Cao Tiệm Ly đánh đàn tranh, Kinh Kha họa lại hát theo điệu biến chủy, kẻ sĩ đều nhỏ lệ sụt sùi. Lại bước lên hát rằng: ‘Gió se sắt chừ sông Dịch lạnh, tráng sĩ một đi chừ không trở lại!’Lại hát bằng âm vũ khảng khái, kẻ sĩ đều trợn mắt, tóc dựng xiên lên mũ. Thế rồi Kinh Kha lên xe ra đi, không ngoái nhìn lại nữa.”

Truyện Kinh Kha, Thích khách liệt truyện

• Sử Ký Liệt Truyện (Quyển Hạ)

“Biển Thước sang Tề, Tề Hoàn hầu coi ông như khách. Biển Thước vào triều kiến, nói: “Ngài có bệnh ở da, không chữa bệnh sẽ thêm nặng”. Hoàn hầu nói: “Quả nhân không có bệnh.” Biển Thước đi khỏi, Hoàn hầu bảo tả hữu rằng: “Thầy thuốc hám lợi, định lấy người không bệnh ra chữa để kể công”.

Năm ngày sau, Biển Thước lại vào yết kiến, nói: “Ngài có bệnh ở mạch máu, không chữa e càng thêm nặng”. Hoàn hầu nói: “Quả nhân không có bệnh”. Biển Thước ra về, Hoàn hầu không vui…

Năm ngày sau, Biển Thước lại vào gặp, vừa thấy Hoàn hầu liền bỏ chạy. Hoàn hầu sai người hỏi nguyên do, Biển Thước nói: “Bệnh ở da, dùng thuốc chườm còn kịp; vào đến mạch máu, dùng kim châm còn kịp… Nay bệnh đã vào đến xương tủy, thần không xin được chữa nữa”. Năm ngày sau, Hoàn hầu đổ bệnh, sai người triệu Biển Thước, Biển Thước đã trốn đi. Thế rồi Hoàn hầu liền chết.

Giả sử thánh nhân đoán trước được bệnh, có thể sai thầy giỏi chữa trị sớm, bệnh sẽ qua khỏi, giữ được mạng sống. Người ta có điều tức tối, nên bệnh tật nhiều; còn thầy thuốc có điều tức tối, cách chữa bệnh ít. Do đó bệnh có sáu dạng không chữa được: Kiêu ngạo phóng túng không bàn đạo lý, là bệnh thứ nhất không chữa được; coi nhẹ thân mình xem trọng của cải, là bệnh thứ hai không chữa được; ăn mặc vô độ không có chừng mực, là bệnh thứ ba không chữa được; âm dương hỗn loạn, khí tạng bất ổn, là bệnh thứ tư không chữa được; thân mình gầy yếu không dùng nổi thuốc, là bệnh thứ năm không chữa được; tin vào đồng cốt không tin thầy thuốc, là bệnh thứ sáu không chữa được. Có một trong các chứng đó, thì vô cùng khó chữa.”

(Truyện Biển Thước)