Bộ Sách Tinh Hoa Về Hai Vị Hoàng Đề Vĩ Đại Chinh Phục Cả Thế Giới (Gồm 2 cuốn: Thành Cát

Bộ sách gồm 2 cuốn:

1. Thành Cát Tư Hãn Và Sự Hình Thành Thế Giới Hiện Đại

Ở phương Tây, ta thường nghĩ Hy Lạp và La Mã là hai đế chế giúp dẫn đến sự phát triển của thế giới hiện đại. Mặt khác, đế chế Mông Cổ và Thành Cát Tư Hãn không được các sử gia phương Tây chú ý nhiều. Mỗi khi được nhắc đến, chủ đề này đều bị đặt trong một bối cảnh tiêu cực, với những câu chuyện về sự tàn bạo và hiếu chiến.

Tuy nhiên, câu chuyện về Thành Cát Tư Hãn và đế chế của ông rất thú vị và đáng để kể lại. Từ thời thơ ấu gian khó của Thành Cát Tư Hãn đến quá trình xây dựng đế chế thương mại đầu tiên, cho đến sự kết nối chặt chẽ với các lục địa châu Âu và châu Á, quyển sách Thành Cát Tư Hãn Và Sự Hình Thành Thế Giới Hiện Đại sẽ kể lại câu chuyện có thật về vị hoàng đế này. 

Cái tên Thành Cát Tư Hãn và sức mạnh một thời của quân Mông Cổ hẳn ai cũng đã từng nghe tới: “Vó ngựa Mông Nguyên đi tới đâu, cỏ xanh không mọc được tới đó”. Thế nhưng, không nhiều người biết Thành Cát Tư Hãn là người như thế nào: ông là ai và ông đã làm thế nào để biến một tộc người du mục nhỏ bé vô danh trên bản đồ thế giới thành một đế chế lớn hùng mạnh, thách thức các giới hạn của trí tưởng tượng và mọi phương pháp lý giải hàn lâm?

Lịch sử phương Tây coi thường Thành Cát Tư Hãn, gọi ông là kẻ mọi rợ tàn bạo và khát máu – đối nghịch với xã hội phương Tây được cho là văn minh và nhân đạo hơn. Trong ngành nhân chủng học có một nguyên tắc căn bản gọi là “cultural relativism”, tạm dịch là “thuyết tương đối văn hóa”. Nguyên tắc này yêu cầu người A phải hiểu được lối suy nghĩ và hành động của người B theo văn hóa của người B chứ không phải theo tiêu chuẩn người A áp đặt. Giáo sư Weatherford – tác giả sách – đã áp dụng xuất sắc nguyên tắc này khi nghiên cứu nhằm có cái nhìn khách quan nhất có thể về Thành Cát Tư Hãn.

Thành tựu của Thành Cát Tư Hãn trong Bí sử người Mông Cổ được đan xen với nhận xét về con người ông từ một nhà ghi chép đương thời người Ba Tư, miêu tả cuộc chinh phục châu Âu của nhà Nguyên. Đồng thời, hình tượng Thành Cát Tư Hãn cũng được nhìn bằng một con mắt khác qua các tác phẩm kịch và văn học của những cây bút nổi tiếng ở Anh và Pháp. Nhờ vậy, việc đọc và dịch cuốn sách không những trở nên dễ dàng và thú vị hơn, mà người đọc cũng cảm nhận được rõ rằng tầm ảnh hưởng phi thường của Thành Cát Tư Hãn và đế chế Mông Cổ vượt xa khỏi biên giới quốc gia thông thường.

Một điểm đặc trưng khác của cuốn sách mà người đọc dễ dàng nhận thấy là tình yêu và niềm trân trọng của giáo sư Weatherford với lịch sử và văn hóa Mông Cổ. Tác giả kể lại chặng đường nghiên cứu của ông với nhiều học giả khác ngay từ những trang đầu tiên, vì từ lâu phương Tây đã có cái nhìn không mấy thiện cảm về Thành Cát Tư Hãn nói riêng và quân Nguyên Mông nói chung. Những giai thoại và lời đồn không kiểm chứng về sự khát máu và dục vọng của ông tới nay vẫn được lan truyền.

2. Những Cuộc Chinh Phạt Của Alexander Đại Đế

Cuốn sách này thực sự là một tuyệt tác của Arrian, một sự bảo đảm vĩnh viễn cho danh tiếng của ông. Arrian đã nói rõ về tầm quan trọng của cuốn sách này đối với ông:

“Tôi không cần tuyên bố danh tính của mình – mặc dù nó chưa từng được ai biết tới; tôi không cần ghi rõ quê hương tôi và gia đình tôi, hoặc bất kỳ chức vụ hành chính nào mà tôi đã từng nắm giữ. Tôi chỉ muốn nói điều này: rằng cuốn sách này, từ khi tôi còn trẻ, đã quý giá hơn quê hương, dòng họ và sự thăng tiến – quả thực, đối với tôi, nó chính là tất cả những điều đó.

…Nhưng là một con người, nếu ai đó coi thường Alexander, trước hết anh ta nên tự soi chiếu mình với ngài: bản thân anh ta một kẻ tầm thường, ít tiếng tăm còn Alexander là một Hoàng đế vĩ đại với những thành công mà không ngòi bút nào tả xiết, người cai trì hai lục địa, người mà danh tiếng đã được cả thế gian biết đến. Làm sao có ai đó lăng mạ ngài, khi đó hiểu rằng, sự khinh thị và mục đích tầm thường của anh ta chỉ chứng minh cho sự bất lực của bản thân mà thôi.”

Arrian đã nắm bắt được một đề tài hấp dẫn, và một cơ hội huy hoàng. Không một ai đã từng viết về Alexander Đại đế nhiều hơn ông. Không một ai, một nhà thơ hoặc nhà văn nào, có được sự công minh như ông. Chừng nào những tác phẩm của những tác giả trước đó (viết về Alexander) còn chứa đựng những sai lầm hiển nhiên, chừng đó một Alexander thực sự còn bị che giấu dưới vô vàn những tuyên bố mâu thuẫn. Cuốn sách của Arrian quả thực đã chấm dứt tình trạng này. Tầm quan trọng của Alexander Đại đế to lớn đến mức Arrian đã không ngần ngại thách thức cả những sử gia Hy Lạp vĩ đại.