Sa Huỳnh – Lâm Ấp – Chăm Pa

Thời gian một vài thế kỷ trước sau Công nguyên là giai đoạn bản lề trong diễn biến văn hóa lịch sử ở miền Trung Việt Nam nói riêng và Đông Nam Á nói chung. Tài liệu khảo cổ học phát hiện những năm gần đây cho thấy có những thay đổi nhanh, đột ngột, những tiếp xúc văn hóa nhiều chiều phức tạp đã xảy ra trên địa bàn này tương ứng với sự hình thành và phát triển của một loạt những chính thể sớm dạng lãnh địa. Đặc biệt là sự biến chuyển từ các dạng xã hội này (và những dạng xã hội với mức độ phức hợp thấp tương đương lãnh địa) sang những hình thức chính thể dạng nhà nước với mức độ phức hợp cao hơn được gọi bằng những tên khác nhau.