Khi Mây Đen Kéo Tới – Cùng Con Vượt Qua Cơn Trầm Cảm

Khi Mây Đen Kéo Tới

Rất nhiều người tại Việt Nam và trên thế giới đã nhận thức được rằng trầm cảm là căn bệnh đáng sợ, nhưng việc hiểu biết sâu sắc về căn bệnh này vẫn còn nhiều cản trở. Bất chấp những hồi chuông cảnh báo từ các nhà khoa học và các nhà xã hội học, số người tự sát do trầm cảm hàng năm vẫn tăng lên và hàng triệu người trên thế giới nói chung và ở Việt Nam nói riêng, vẫn phải đối mặt với căn bệnh này. Việc nhận biết ai đó đang bị trầm cảm, hay chính chúng ta đang bị trầm cảm, quả thật không dễ dàng. Và kể cả sau khi nhận biết rồi, chúng ta cũng gặp nhiều lúng túng, trở ngại khi muốn giúp một ai đó, hay thậm chí là giúp chính mình vượt qua cơn “mây đen” của cảm xúc. Nỗi cô độc, yếu ớt, bất lực của loại cảm xúc này cứ thế tiếp tục gây ra nhiều hệ lụy không giới hạn cho bất kỳ độ tuổi nào, đặc biệt là đối với giới trẻ.

 Hơn nữa, với tình hình hiện nay, khi mà các tài liệu, thông tin về trầm cảm thiếu hụt, tài liệu không có tính kiểm chứng tràn lan trên mạng xã hội kèm theo hiểu biết về chăm sóc sức khỏe ở cộng đồng, và kiến thức hỗ trợ người bệnh và người thân trong chăm sóc, điều trị bệnh chưa được phổ biến rộng rãi. Nguyên nhân gây bệnh ngày càng nhiều, và cách chữa trị duy nhất chúng ta biết đến, ngoài thuốc ra chỉ có chuyên viên tâm lý, bác sĩ. Chúng ta chẳng hề hay biết hay đã quên mất rằng còn có một phương pháp trị liệu và can thiệp về tâm lý và xã hội khác từ người thân, bạn bè hay chính là sự đồng hành cùng người bệnh trong những ngày tháng năm chống chọi với căn bệnh trầm cảm, lo âu.

 Làm sao để có được nhận thức đúng về trầm cảm? Tại sao ta lại bị trầm cảm? Phải làm thế nào khi ta bị trầm cảm? Làm sao để giúp người thân yêu vượt qua cơn trầm cảm? Ai là người có thể trở nên trầm cảm? Và rốt cuộc, ta có đang trầm cảm không? Đây là những câu hỏi hầu như ai cũng gặp vài lần trong đời mình.  “Khi mây đen kéo tới” đã ra đời để giúp trả lời những câu hỏi này.

 Sự khác biệt lớn nhất của “Khi mây đen kéo tới” với những cuốn sách – tài liệu khác từng có trên thị trường sách, chính là cuốn sách nhỏ này được viết bằng những chia sẻ, ghi chú tỉ mỉ dưới góc nhìn của một nhà khoa học có trải nghiệm cá nhân trong việc đồng hành cùng người thân vượt qua quãng thời gian dài trầm cảm. Khác với những kết luận, dẫn chứng của một nhà nghiên cứu đơn thuần, cuốn sách chứa đựng những câu chuyện nhỏ hàng ngày, giúp bạn đọc hình dung ra những biểu hiện cụ thể, những diễn biến cảm xúc – hành vi cụ thể hàng ngày, những mẩu đối thoại hàng ngày mà một người mẹ có thể giúp con trai mình vượt qua những cơn trầm cảm, những xáo trộn trong sinh hoạt gia đình hàng ngày; những nỗi buồn, những khoảnh khắc mà người thân của người có bệnh trầm cảm phải đối mặt để động viên, giữ vững tinh thần cho chính mình.

 30 câu chuyện, chia thành 3 nhóm hành vi, mỗi câu chuyện kèm theo một ghi chú ngắn để bạn đọc có thể ghi nhớ dễ dàng. Đây cũng chính là những câu chuyện và ghi chú đã được đăng ở Serena Land – Nhóm kín của diễn đàn Beautiful Mind VN, một diễn đàn về trầm cảm có hơn 18.000 thành viên, được đón nhận và cảm ơn sâu sắc bởi các thành viên của diễn đàn này. Cuốn sách, vì thế, được chính các thành viên của diễn đàn mong muốn xuất bản.

 Tác giả của “Khi mây đen kéo tới” là PGS. TS Nguyễn Phương Hoa, một người chị, một chuyên viên trị liệu tâm lý, đồng thời là cố vấn của diễn đàn Beautiful Mind VN. Chị là một người bạn, một người đồng hành cùng rất nhiều người bệnh trong cuộc chiến với căn bệnh trầm cảm, lo âu. Với mong muốn được chia sẻ và lan tỏa một số kinh nghiệm đấu tranh với trầm cảm – căn bệnh thế kỷ – với các bạn trẻ và bố mẹ của các bạn, và với những ai vẫn đang có một khái niệm mơ hồ về căn bệnh này, chị dùng kiến thức khoa học, để viết lại những câu chuyện diễn ra trong cuộc sống hàng ngày, đưa ra những ví dụ cụ thể thông qua cách ứng xử trong từng tình huống có vấn đề, nhưng với ngôn ngữ đời thường, để mọi người quan tâm đều có thể tham khảo.

 Đây là cuốn sách thứ 3 thuộc dòng tâm lý ứng dụng của Anbooks. Với triết lý mang tinh hoa Việt cho người Việt, Anbooks không ngừng tìm kiếm những tác giả có kiến thức và trải nghiệm sâu sắc, những đề tài cần thiết cho xã hội và cách thức chuyển tải thông điệp mang tính gần gũi, dễ hiểu, Anbooks đã đồng hành cùng tác giả trong quá trình thực hiện cuốn sách này.

 “Khi mây đen kéo tới” là một cuốn cẩm nang dành cho bố mẹ đang cùng con chiến đấu chống lại căn bệnh trầm cảm mà đôi khi tưởng chừng như bất lực. Cuốn sách cũng là những câu chuyện nhỏ khiến những người bệnh đang một mình đơn độc, bất giác nhận ra là mình đã bỏ lỡ liều thuốc hiệu quả nhất trong hành trình dai dẳng mà bệnh tật đeo bám này: liều thuốc tinh thần, liều thuốc của sự sẻ chia và thấu hiểu; liều thuốc của những hiểu biết đúng, những nhận thức đủ quan trọng về căn bệnh, một cách giản đơn mà không tài liệu khoa học nào có thể thay thế được.

 Anbooks và tác giả PGS. TS Nguyễn Phương Hoa mong rằng, sau khi đọc xong cuốn sách này, độc giả sẽ thôi tự hỏi mình và những người xung quanh, sẽ thôi tìm kiếm những tài liệu không rõ nguồn gốc trên mạng xã hội về trầm cảm. Chúng tôi cũng tin tưởng rằng, cuốn sách này sẽ giải đáp phần lớn những thắc mắc, sự hoang mang, sẽ khẳng định lại những gì đã bị chúng ta phủ nhận một thời gian dài rằng trầm cảm không phải một căn bệnh đơn thuần, nó đáng sợ hơn những gì chúng ta có thể tưởng tượng được rất nhiều. Và những người không may mang trên mình căn bệnh này, họ thực sự rất cần chúng ta. Họ thực sự rất sợ phải đương đầu với trầm cảm một mình. Như tác giả đã chia sẻ trong cuốn sách, rằng: “Khi con em chúng ta nói rằng chúng có vấn đề, nghĩa là chúng thực sự đau khổ, thực sự cần chúng ta giúp đỡ. Thậm chí, nếu chúng không nói ra được, mà đóng kín cửa, khóa trái mình trong phòng, khóc lóc không ngừng, lên án cha mẹ, hay ngược lại tự lên án bản thân chúng, hay đòi tự tử… thì chẳng phải chúng “làm màu” gì đâu, mà chúng đang kêu cứu!”.

 Anbooks và tác giả PGS. TS Nguyễn Phương Hoa cùng những anh chị, bạn bè cùng đồng hành trong suốt quá trình làm cuốn sách này không có tham vọng gì lớn lao, chỉ mong nó giống như “một chuyên viên tâm lý” nhỏ luôn đứng bên cạnh những người không may mắc bệnh cùng gia đình, người thân, bạn bè với sự động viên, tư vấn và nỗ lực đầy chân thành trong hành trình đấu tranh với trầm cảm, lo âu. 

Về tác giả:

PGS. TS Nguyễn Phương Hoa là Tiến sĩ Tâm lý học xã hội tại Đại học Tổng hợp Moscow. Chị có một khoảng thời gian khá dài là Thực tập sinh Tâm lý học lâm sàng tại Trường Tâm lý học Thực hành Paris, thuộc Đại học Catholic, Paris, Pháp. Sau đó, có 3 năm hợp tác hướng dẫn thực tập sinh người Pháp tại Việt Nam.

 Chị được phong học hàm Phó Giáo sư vào năm 2010 và từng là Nghiên cứu viên, Giám đốc Trung tâm ứng dụng và thực nghiệm Tâm lý học, Viện Tâm lý học Việt Nam từ năm 1995 – 2001.

 Chị hiện đang là cố vấn Beautiful Mind VN, một dự án phi lợi nhuận được ra đời nhằm mục đích cung cấp kiến thức về: Tâm lý học lâm sàng (Clinical Psychology); Sức khỏe tâm lý (Mental Health); Các rối loạn về tâm thần (Mental Disorders) cũng như các phương pháp điều trị cho người Việt Nam.

 Trích đoạn hay trong sách:

“Đương đầu với cơn khủng hoảng, chúng ta bắt buộc phải bình tĩnh, bình tĩnh ở mức cao nhất có thể. Để có thể bình tĩnh trong khủng hoảng, tất nhiên là phải rèn luyện và thực hiện một số kỹ năng, như thở thật sâu, thiề trong một thời gian, chứ không phải ai muốn thì ngay lập tức có thể làm được điều này! Bạn có thể luyện tập ngay từ hôm nay. Tôi đã tập thiền trong 3 năm trở lại đây để có thể tự giúp mình trước và sau đó là giúp con vượt qua khó khăn. Đồng thời, đừng ngại tìm trợ giúp trong

khủng hoảng. Bạn không nhất thiết và không nên một mình đương đầu với khủng hoảng. Con tôi đã tìm tôi để trợ giúp cháu và đến lượt mình, tôi đã tìm thêm sự trợ giúp của những người thân.”

Trích Đương đầu với con khủng hoảng || “Khi mây đen kéo tới”

 “Khi cơn trầm cảm bất ngờ kéo đến, bạn cần dũng cảm đối đầu với nó. Không quá lo lắng. Hãy tôn trọng mong muốn ở một mình của người thân. Một mình, không có nghĩa là bị bỏ mặc. Hãy ở bên cạnh con mình và từ từ, đưa con trở lại với sinh hoạt bình thường.”

Trích Khi cơn trầm cảm bất ngờ kéo đến || “Khi mây đen kéo tới”

 “Hãy kiên nhẫn với con em mình, hãy cho họ thích nghi dần trong mọi hoạt động. Giống như người gãy chân tập đi sau khi được bó bột, quá trình chữa bệnh và phục hồi khả năng giao tiếp, khả năng làm việc của con em chúng ta không thể nóng vội và cần rất nhiều lòng kiên trì.”

Trích Giới hạn hoạt động || “Khi mây đen kéo tới”

 “Hãy lắng nghe và tin tưởng con mình! Khi chúng nói rằng chúng có vấn đề, nghĩa là chúng thực sự đau khổ, thực sự cần chúng ta giúp đỡ. Thậm chí, nếu chúng không nói ra được, mà đóng kín cửa, khóa trái mình trong phòng, khóc lóc không ngừng, lên án cha mẹ, hay ngược lại tự lên án bản thân chúng, hay đòi tự tử… thì chẳng phải chúng “làm màu” gì đâu, mà chúng đang kêu cứu! Trước mắt các bậc cha mẹ có con đau ốm về tinh thần là một quãng đường dài và đau khổ. Tôi cho rằng, nếu không có sự chuẩn bị về tinh thần, chúng ta cũng có thể sẽ gục ngã đâu đó trên đoạn đường ấy, mà rất có thể là ngay trước vạch đích cũng nên!”

Trích Đồng hành cùng con || “Khi mây đen kéo tới”

“Hãy uống thêm vitamin mỗi ngày, hãy luyện tập một môn thể thao nào đó, dù là thiền, bơi lội, cầu lông, tenis, bóng bàn, hãy ngủ đủ và giữ cân bằng cho bộ não của chính mình trước đã nhé! Và hãy chia sẻ, đừng xấu hổ nếu bạn có một đứa con bị ốm. Đó không phải là nghiệp chướng của bạn, cũng chẳng phải lỗi lầm do các hành vi xấu xa hay do kiếp trước mang lại.”

Trích Đồng hành cùng con || “Khi mây đen kéo tới”

“Hãy vì con, bỏ qua những hiềm khích nếu có, hãy nhờ họ hàng, gia đình giúp thêm một tay. Trong cuộc đấu tranh với bệnh tật này, nếu bạn cô đơn, bạn sẽ ít có cơ hội thắng trận.”

Trích Đồng hành cùng con || “Khi mây đen kéo tới”